Ağrı Yaygın Sağlık Sorunu :

⇒ Ağrı oldukça kompleks ve maalesef hem dünyada, hem de ülkemizde yaygın , giderek artan bir sağlık problemidir. Örneğin Amerika Bileşik Devletlerinde toplumda ortalama %20 oranında (42 milyon erişkinde ) ağrı veya ağrının neden olduğu rahatsızlıklar görülmektedir.

⇒ Evrensel bir deneyim olan ağrı kavramı International Association for the Study of Pain (IASP - Uluslararası Ağrı Araştırmaları Teşkilatı) tarafından “doku hasarı veya potansiyel doku hasarı ile birlikte olan ya da böyle bir hasar süresince tanımlanan duyusal

ve emosyonel/duygusal deneyim” olarak tanımlanmıştır.[1]

⇒ Yaşam süresince kazalar, hastalıklar gibi pek çok farklı nedenlerle ortaya çıkabilen ağrı, kişi tarafından ifade

edilişi, yaş, cinsiyet, altta yatan psikolojik nedenler ve ağrı şiddeti ve lokasyonu gibi faktörlerden etkilenmektedir.[2]


Ağrı tipleri çeşitlidir ;

♦ Kronik Ağrı :

  • Kronik ağrı, akut ağrının tersine mutlaka hasarlı bir dokudan kaynaklanmaz. Bir hastalık veya yaralanma düzeldikten sonra da devam edebilir. Tedavi edilemeyen veya tedavi edilmesi zor olan tıbbi bir durumdan kaynaklanabilir. Bazı olgularda kronik ağrının belli bir sebebi yoktur.. Yaygın görülen kronik ağrılar içinde, artritler, bel ağrısı ve baş ağrıları yer alır.

  • Kronik ağrı kişiyi zorlayan ve başa çıkılması zor , çaresiz bırakan bir durumdur. Eğer ağrı 4-6 haftadan uzun sürüyorsa mutlaka ağrı konusunda bir uzmana danışılmalıdır.

  • Uçucu yağlar kronik ağrıda özellikle anksiyete ve strese yardımcı olurken, uygulanan medikal tedaviye de destek olurlar.

♦ Akut ağrı:

  • Akut ağrıların nedeni genelde bellidir. Örneğin ; çarpma-vurma gibi travmalar sonucu gelişebildiği gibi, ameliyata bağlı olarak da akut ağrı ortaya çıkabilir. Çoğunlukla iyileşme ile geçen ağrı tipidir.

  • Doku kendini iyileştirince ağrı da geçer. Ama akut ağrılar yeterli ve doğru tedavi edilmezse kronikleşebilir.

♦ Eklem ve Kemik Ağrıları :

  • Eklem ve kemik ağrılarının doğal yaşlanma , kaza ve travmalar gibi birçok nedeni bulunmaktadır. Bu tip ağrılar daha çok orta yaş ve üstünde sıklıkla rastanmaktadır.

  • Yaş aldıkça kemik yoğunluğunda azalma , eklem yerlerinde doku azalması gibi birçok değişiklikler sonucu ortaya çıkmaktadırlar.

 

♦ Kas ve Adele Ağrıları :

  • Kas ağrısı (miyalji) hafif derecede ızdıraplıdır. Şiddeti değişebilir. Çoğu kas ağrısı genellikle birkaç gün içinde kaybolabilir fakat bazı kas ağrıları aylarca geçmeyebilir.

  • Kas ağrısı, özellikle boyun, sırt bölgesinde yoğun olarak görülür. Genellikle, bir veya birkaç kas bölgesinde lokalize olmasına rağmen, daha yaygın olabilir. Kişinin hareketini zorlaştırır.

  • Kas ağrısının en sık nedenleri; gerginlik, stress , aşırı kullanım veya küçük yaralanmalardır.

  • Yapılan çalışmalar , ağrısı olan kişilerin %33’ünün ağrı nedeniyle ilaç kullandığını göstermektedir.

  • Bu ilaçlar ağrıya yönelik doktor reçeteleri , günlük analjezik kullanımı olarak görülmektedir.

  • İlaç tedavisi dışında , ağrı ile başetme yöntemleri arasında fizik tedavi, masaj , sıcak/soğuk uygulama, transkutanöz elektriksel sinir stimülasyonu, egzersiz, dikkati başka yöne çekme, gevşeme, meditasyon, müzik terapisi, refleksoloji, hipnoz, aromaterapi, terapötik dokunma, masaj ve akupunktur gibi nonfarmakolojik uygulamalarda bulunmaktadır.

  • Huzurevlerinde  yaşayan yaşlılarda yapılan bir çaalışmada yaşlıların ağrı yönetiminde nonfarmakoljik yöntemleri sıklıkla kullandıkları saptanmıs¸tır. Aynı çalışma, huzurevinde yaşayan yaşlı bireylerin %79.3’u¨nun ağrılı bölgeye/bölgelere masaj yaptığını, %37.8’inin stresi kontrol altına almaya yardımcı yöntemleri (birisiyle konuşma, solunum egzersizi yapma vb) kullandığını, ağrılı bölgeye/bölgelere soğuk veya sıcak uygulama  yaptığını göstermektedir.

  • Ağrının  şiddetli olması, sık aralıklarla tekrarlaması, analjezik tedaviye istenen cevabı vermemesi, geçmişteki olumsuz ağrı deneyimleri bireyde anksiyete yaratabilir.

  • Ağrı  sendromlarında, anksiyete ve anksiyeteye bağlı uyum güçlükleri sıktır. Kronik ağrıya, depresif semptomlar daha sık eşlik ederken, anksiyete bozuklukları daha çok akut ağrı ile birlikte  görülür. Yaygın anksiyete bozukluğunda, kaygı-huzursuzluk, kas gerginliğii, ağrılar, motor gerginlik, irritabilite, tepkilerde aşırılık, uyku bozukluğu, darlık hissi, çarpıntı, terleme, ağız kuruluğu, ateş basması gibi otonomik hiperaktivite bulguları belirgindir.

  • Kronik ağrı ile anksiyete, depresyon arasında ilişki olduğuu yapılan çalışmalarla bilinmektedir.

  • Yapılan çalışmalarda hastaların büyük çoğunluğunun (%74.4) ağrı olduğunda ağrı kesici ilaç yerine veya ağrı kesici ile birlikte sağlık danışmanlarından psikolojik destek, egzersiz, fizik tedavi, masaj, gibi non-farmakolojik önerileri bekledikleri görülmektedir.

⇒ Doktorunuz veya sağlık danışmanı olan eczacınız ağrı tanısı ve kaynağını belirlemek ve daha iyi ağrı kontrolü sağlayabilmek için size aşağıdaki soruları yöneltebilir.

  • Ağrı ne zaman başladı

  • Ağrı lokasyonu

  • Ağrının tarifi

  • Ağrı seviyesi 0-10 arası tanımlama

  • Ağrının artışına veya azalmasına neden olan durumlar

  • Yaşam şekli

  • Daha önceki tedavilere yanıt

⇒ Birçok durumda ağrı kontrolü veya ağrının azalması/ tolere edilebilecek duruma gelmesi farklı teknikler veya yaşam şekli değişikliği ile sağlanabilir.

♦ Yaşam Şekli Değişikliği :

  • Yaşamımızdaki çok basit değişiklikler ile ağrı oluşumunu engelleyebilir veya azaltabiliriz. Örneğin ;

  • Kilo kontrolü ,

  • sağlıklı beslenme ,

  • sigarayı bırakma gibi

  • Kilo problemi , eklem ve adelelerdeki baskıyı arttırarak ağrının artmasını etkiler. Ayrıca eklemlerde dejeneratif değişikliklere yol açar.

⇒ Çalışmalar, sigara kullananlarda daha fazla ağrının görüldüğünü , düşük oksijenlenme ve dolaşım bozukluğu nedeni ile doku ve adelelerin daha geç iyileştiğini göstermektedir.

Egzersiz, Streching (Esneme ) ve Adele güçlendirilmesi :

  • Birçok kişi egzersiz yaptığında ağrılarının azaldığını görmektedir. Egzersiz vücutta serotonin salgılanmasını arttırırken aynı zamanda adele güçlenmesini sağlayarak ağrı kontrolünde etkili rol oynamaktadır. Hafif germe/esneme/stretching eklem ve adelelerin gevşemesini rahatlamasını sağlamaktadır.

  • Ayrıca yüzme ağrı tedavisinde etkili ve güvenli bir yöntemdir.

  • Düzenli egzersiz, adele ve kemik yapısını güçlendirirken , genel vücut duruşunu düzeltir. Ayrıca vücudun sakatlanmasına karşı da koruyucu etki gösterir.

⇒  Stres Azaltılması :

  • Stres ağrıyı tetikleyici bir faktördür. Adele kasılmasını ve gerginliğini arttırır. Stresin azalması veya yok edilmesi ağrının azalmasında etkili rol oynar.

⇒ Aktif Yaşama Katılım :

Kronik ağrıda en önemli stratejilerden biri sağlıklı ilişkiler kurmak ve kişinin sosyal /fiziksel aktiviteleridir. Çalışma , hobiler , sosyal etkinlikler gibi..

İlaç Kullanımının Doğru Uygulanması :

  • Eğer ağrı tedavisinde doktorunuz ilaç yazmışsa , ilaç dozunun ve uygulamasının doğru yapılması önemlidir. Bunun için sağlık danışmanı olan eczacınızdan yardım isteyebilirsiniz.

Ağrı tedavisinde aromatik yağlar :

  • Aromatik yağlar tarihin ilk çağlarından beri sağlık problemlerinde kullanılmıştır.

  • Uçucu yağların özellikle kronik ağrı , artrit ve siyatik ağrılarında ağrıyı azaltıcı destekleyici etkileri bulunmaktadır. Uçucu yağların ağrıyı azaltma dışında ağrı tedavisinde özel yapan nedir ?

  • Uçucu yağlar çok küçük moleküller olduklarından ciltten hızla penetre olarak ağrılı bölgede dolaşımı arttırıp , oksijenlenmeyi hızlandırırak enflamasyonu azaltırlar.

  • Örneğin ; Karabiber uçucu yağı ağrılı adelede kullanıldığında ağrıyı azaltırken aynı zamanda uygulama alanında kan dolaşımını arttırak ağrıya neden olan enflamasyonu da azaltıcı etki gösterir.

  • Bunun dışında başağrılarında sıklıkla kullanılan Lavanta yağı stress ve anksiyeteyi de azaltarak ağrının hafiflemesine yardımcı olur.

  • Stress ve uyku bozukluğu aslında birçok ağrının ve sızının altında yatan nedenlerdir. Vücut ve ruhu birbirinden ayrı olarak düşünmek imkansızdır . Ruh ve beden bir bütün olarak değerlendirilmelidir. Aromaterapide ruh ve beden bir bütün olarak değerlendirilir ve geniş kapsamlı bir bütünlük üzerinden iyilik/tedavi amaçlanır.

⇒ Ağrı tedavisinde uçucu yağ kadar kullanılan sabit yağ da büyük önem taşır.

  • Ağrı tedavisinde , uçucu yağ seçimi kadar sabit yağ seçimi de büyük önem taşımaktadır. Seçilen sabit yağın, ağrı tedavisinde etkili bir yağ olması tedavinin başarısını arttırır.

  • Sızma zeytinyağı: Oleocanthal , sızma zeytinyağında bulunan doğal fenolik bileşiktir. Terapötik etkinliği birçok kronik enflamatuvar hastalıkta gösterilmiştir.

  • Oleocanthal, güçlü bir ağrı kesici bufrofen gibi etki eden doğal bir bileşiktir.

  • Hint Yağı : Hint yağının nerede ise %90’ını oluşturan risinoleik asidin analjezik ve anti-enflamatuvar etkileri çalışmalarla belgelenmiştir.

⇒  Lavanta uçucu yağı:

  • Hafifçe tatlı kokulu lavanta uçucu yağı aromatik dünyanın baş oyuncusudur. Etki spektrumu , düşük yan etki insidansı ile geniş bir kullanım alanına sahiptir. Migren tipi ve gerginliğe bağlı baş ağrılarında ilk sıralarda önerilen uçucu yağlardandır. İnhalasyon olarak kullanıldığında rahatlatıcı ve ağrı hafifletici etkisi bulunmaktadır. Ayrıca ağrı nedeninin altında yatan stress ve anksiyete gibi sorunların da azalmasını sağlayarak ağrı kontrolünde destek sağlamaktadır.

  • Lavanta uçucu yağı inhalasyon yolu ile kullanılabildiği gibi hızlı etki istendiği durumlarda bir iki damla dilue edilmeden direkt boyun ve alın bölgesine masaj yapılarak da uygulanabilir.

???????

⇒ Papatya  Uçucu Yağı

  • Roman papatya yağı Anthemis nobilis ve Alman papatya yağı ise Matricaria chamomilla analjezik etkili uçucu yağlardır. Adele ve eklem ağrılarında kullanılabilir.

  • Karminatif etkilidir. Karın bölgesinde oluşan gaz şikayetlerinde etkilidir.

  • Roman papatyası daha yumuşak etkiye sahiptir. Özellikle küçük çocuklarda karın bölgesinde gaz nedeni ile oluşan ağrı ve huzursuzlukta etkilidir. Ayrıca strese bağlı ağrılarda kullanılabilir.

  • Alman papatyası, karekteristik koyu mavi rengini veren kamazulen içermektedir. Kamazulen anti-enflamatuvar etkilidir. Sırt ağrılarında , adet (PMS ) ağrılarında etkilidir.

⇒ Zencefil  Uçucu  Yağı:

  • Zencefil daha çok sindirim sistemi rahatsızlıklarında gözde olan bir yağ olması dışında etkili bir ağrı ve enflamasyon gidericidir. Miami üniversitesi artrit derneği , yaptığı çalışma sonucunda zencefil ekstresinin özellikle artrit hastalarında sertlik , ağrı ve enflamasyonu gidermede non-steroid antienflamatuvarlar kadar etkili olduğunu bildirmiştir.

  • 2001 yılında yapılan bir çalışmada zencefil yağının, artrit hastalarında eklem ve dizlere uygulanarak ağrı giderici etkisine bakılmıştır. Çalışmaya katılan hastaların yarıdan fazlasında ağrı azalması görülmüştür. Zencefil yağını kullanan hastalar, kullandıkları ağrı kesici ilaç dozlarını düşürmüşlerdir.

                                 

Karanfil  Uçucu  Yağı:

  • Karanfil Syzygium aromaticum ağacından elde edilir. Anavatanı Endonezya olup, tüm dünya mutfaklarında baharat olarak kullanılır. ağacının çiçek tomurcuklarından elde edilen baharat, odunumsu, siyah renkli ve güzel kokuludur. Acımsı ve ekşi bir tada sahiptir. Hindistan'da yemeklerde sık kullanılır. Avrupa'da daha çok turşu ve reçellere çeşni katmak amacıyla, bazen de tatlılarda kullanılmaktadır. , öğütülerek baharat olarak kullanılmakla birlikte, ağızda bir süre tutularak da kullanılabilir. Çiğnendiğinde nefesi taze ve temiz tutar. Karanfil, güzel kokusu sebebiyle ağız kokusuna karşı kullanılır. İçerdiği "Eugenol" maddesinin etkisi ile hafif ve orta şiddette diş ve dişeti ağrılarına karşı lokal uyuşturucu olarak kullanılır. Anti bakteriyel etkisi vardır.

  • Karanfil yağı, bitkinin açılmamış tohumlarından elde edilir, oldukça acımsı , keskin kokulu ve yanıcı etki uyandıran bir yağdır. Akut ağrıda anestetik etki yapar. Özellikle diş ağrılarında kulak çubuğu ile ağrıyan bölgeye uygulama yapılabilir. Ayrıca bir iki damla karanfil yağı bir bardak ılık suya uygulanarak boğaz ağrılarında gargara olarak uygulanabilir. Boğaz ağrısını giderirken antibakteriyel etki ile enfeksiyon üzerine etki eder.

  • Aşırı yorulmadan oluşan adele ve eklem ağrılarında sabit bir yağ ile karıştırılarak uygulandığında rahatlama sağlar.

                       

Ölmez çiçek uçucu yağı :

  • Helichrysum italicum bitkisinden elde edilir , binlerce yıllık kullanımı vardır. Ölmez çiçek bitkisel ilaç olarak tanımlanmaktadır. Çok güçlü bir ani-enflamatuvar ve anti-spazmotik etkilere sahiptir.

  • Dokuda dolaşımı arttırarak ödem çözücü etki gösterir. Özellikle morarmış bölgelerde ağrı ve sızıyı giderdiği gibi hızla morarmayı iyileştirir.

  • Kuşburnu yağı ile birlikte uygulanabilir. Karpal tünel sendromu veya nöropatik ağrılarda sabit bir yağ ile karıştırılarak uygulandığında ağrı ve sızıda iyileşme sağlar.

Uzm. Ecz. Sevil  Altınel  Ağalar

http://www.naturenurture.com.tr/urun/zencefil-ucucu-yagi/

http://www.naturenurture.com.tr/urun/karanfil-ucucu-yagi/

http://www.naturenurture.com.tr/urun/lavanta-ucucu-yagi/

http://www.naturenurture.com.tr/urun/olmez-cicek-hidrosolu/

http://www.naturenurture.com.tr/urun/papatya-hidrosolu/

 

Referanslar :

1-AKYU¨Z, G., O¨ZKO¨K, O¨., (2012). Evidence Based Rehabilitation in Chronic Pain Syndromes, Agˆrı, 24(3):97-103

2-ARSLAN, S.Y., KURS¸UN, S¸., (2009). Dahili ve Cerrahi Kliniklerindeki Sagˆlık C¸alıs¸anlarının Eris¸kin Hastalarda Agˆrı Tanılaması ve Agˆrıya I·lis¸kin Uygulamalarının Belirlenmesi, I·.U¨.F.N. Hem. Dergisi, 17(1): 32-40

3-ULUSLARARASI HAKEMLI· PSI·KI·YATRI· VE PSI·KOLOJI· ARAS¸TIRMALARI DERGI·SI· INTERNATIONAL JOURNAL OF PSYCHIATRY AND PSYCHOLOGICAL RESEARCHES Eylu¨l / Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 01 Volume: 01 Sonbahar Kıs¸
September / October / November / December 2014 Issue: 01 Volume: 01 Autumn Winter ID:06 K:12
www.uhpdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)

4-O¨ZEL, F., YILDIRIM, Y., FADILOGˆLU, C¸., (2014). Huzurevinde Yas¸ayan Yas¸lılarda Agˆrı Yo¨netimi, Agˆrı, 26(2):57

5-Merskey H., Bogduk N. Classi?cation of chronic pain. 2nd ed. Seattle: IASP Press; 1994. Unruh AM, Strong J, Wright A. Understanding pain. In: Strong

6-J, Unruh AM, Wright A, Baxter GD, editors. Pain, A text book

for therapists. London: Churchill Livingstone; 2002; p. 3-99.

 

7- Visentin M, Zanolin E, Trentin L, Sartori S, de Marco R. Preva-

lence and treatment of pain in adults admitted to Italian hos-

pitals. Eur J Pain 2005;9:61-7.

 

8- Crook J, Rideout E, Browne G. The prevalence of pain com-

plaints in a general population. Pain 1984;18:299-314.

 

9-. Saastamoinen P, Leino-Arjas P, Laaksonen M, Lahelma E. So-

cio-economic di?erences in the prevalence of acute, chronic

and disabling chronic pain among ageing employees. Pain

2005;114:364-71.

 

10-Verhaak PF, Kerssens JJ, Dekker J, Sorbi MJ, Bensing JM.

Prevalence of chronic benign pain disorder among adults: a

review of the literature. Pain 1998;77:231-9.

 

11-. Gerdle B, Björk J, Henriksson C, Bengtsson A. Prevalence of

current and chronic pain and their in?uences upon work

and healthcare-seeking: a population study. J Rheumatol

2004;31:1399-406.

 

12- Bloodworth D, Cavillo O, Smith K, Grabois M. Chronic pain

syndromes: Evaluation and treatment. In: Braddom RL, edi-

tor. Physical Medicine and Rehabilitation. Philadelphia: W.B.

Saunders Company; 2000. p. 913-33.

 

13. Cleeland CS, Ryan KM. Pain assessment: global use of the Brief

Pain Inventory. Ann Acad Med Singapore 1994;23:129-38.

 

14. Cleeland CS. Measurement of pain by subjective report. In:

Chapman CR, Loeser JD, editors. Advances in Pain Research

and Therapy, Volume 12: Issues in Pain Measurement. New

York: Raven Press; 1989. p. 391-403.

 

15. Gureje O, Von Kor? M, Simon GE, Gater R. Persistent pain and

well-being: a World Health Organization Study in Primary

Care. JAMA 1998;280:147-51.

 

16. Fox PL, Raina P, Jadad AR. Prevalence and treatment of pain

in older adults in nursing homes and other long-term care

institutions: a systematic review. CMAJ 1999;160(3):329-33.

 

17. Erdine S, Hamzaoğlu O, Özkan Ö, Balta E, Domaç M. Türkiye’de

erişkinlerin ağrı prevalansı. Ağrı 2001;13(2): 22-30.

 

18 Suka M, Yoshida K. Musculoskeletal pain in Japan: preva-

lence and interference with daily activities. Mod Rheumatol

2005;15(1):41-7.

 

19. Davatchi F, Tehrani Banihashemi A, Gholami J, Faezi ST,

Forouzanfar MH, Salesi M, Karimifar M, Essalatmanesh K,

Barghamdi M, Noorolahzadeh E, Dahaghin S, Rasker JJ. The

prevalence of musculoskeletal complaints in a rural area in

Iran: a WHO-ILAR COPCORD study (stage 1, rural study) in

Iran. Clin Rheumatol 2009 Jul 23.

 

20. Chou R, Qaseem A, Snow V, Casey D, Cross JT Jr, Shekelle

P, et al. Diagnosis and treatment of low back pain: a joint

clinical practice guideline from the American College of

Physicians and the American Pain Society. Ann Intern Med

2007;147:478-91.

 

21. Parsons S, Breen A, Foster NE, Letley L, Pincus T, Vogel S, et

al. Prevalence and comparative troublesomeness by age of

musculoskeletal pain in di?erent body locations. Fam Pract

2007;24:308-16.

 

22. Muula AS, Misiri HE Pain management among medical in-

patients in Blantyre, Malawi. Int

21-Comparative clinical trial of castor oil and diclofenac sodium in patients with osteoarthritis.

22-Medhi B1, Kishore K, Singh U, Seth SD.

Journal List Int J Mol Sciv.15(7); 2014 JulPMC4139846

23-Herbal Medicine: Biomolecular and Clinical Aspects. 2nd edition Ann M. Bode and Zigang Dong