Uyuz Hastalığı

Güncel Problem UYUZ…

Uyuz, bir insan paraziti olan Sarcoptes scabiei var. hominis‘in neden olduğu yaygın kaşıntılı bir deri enfeksiyon hastalığıdır. İnsandan insana yakın fiziksel temas yoluyla bulaşır.
Uyuz etkeni artropod sınıfından sekiz bacaklı bir ektoparazittir. Tüm etnik ve sosyoekonomik gruplar dahil olmak üzere tüm dünyada görülür.
Kaşıntılı döküntülerle seyreden, insandan insana bulaşmanın olduğu, sıklıkla toplu yaşam alanlarında ve daha çok kış aylarında yaygın görülen parazitik bir hastalıktır. İlkçağlardan beri bilinen uyuz, ilk kez 1687 yılında saptamıştır.
Tüm dünyada yaygın görülen en kaşıntılı dermatozlardandır. Özellikle geceleri şiddetlenen kaşıntı yanında döküntü ve süperenfeksiyonlarla karakterize bir klinik tablodur. Dünyada yaklaşık 300 milyon vaka olduğu tahmin edilmektedir.

Belirtileri ve Gelişimi:

Uyuzda en sık ve en erken saptanan belirti kaşınmadır. Kaşıntı şiddeti genellikle geceleri ayrıca sıcak banyo ve duş sonrası artmaktadır.
Kaşıntı; parazitin kendisine, dışkısına ya da yumurtalarına karşı gelişen aşırı duyarlılık reaksiyonu sonucunda ortaya çıkar.
Belirtiler bulaşmadan 3-6 hafta sonra ortaya çıkar. Daha önce uyuz ile karşılaşmış kişilerde belirtilerin ortaya çıkması, önceki duyarlılık nedeniyle genellikle 1-3 gün içerisinde oluşur. Bazı hastalarda yaygın ürtiker de gelişebilir.
Erişkin dişi parazit, derinin hemen altında tüneller açarak, stratum korneum tabakasına her gün iki üç tane yumurta bırakır.
Yaklaşık iki hafta sonra deri üzerine çıkan erişkin parazitler çiftleşirler. Çiftleşmeden sonra yeniden deri içine girerek ya kendi konaklarını infekte ederler veya başka bir insana bulaşırlar. Tartışmalı olmakla birlikte, erkeğin çiftleşmeden sonra öldüğü bildirilmektedir.
Uyuz, çok bulaşıcıdır ve tedavisiz iyileşmez.
Temel lezyon küçük, eritematöz, nonspesifik, sivilceye benzer papüldür.
Patogonomik lezyon olan sillion (tünel), deriden biraz kabarık, kahve rengimsi, pembe beyaz renkli, tünel lezyon olup 0.2-0.5 mm eninde, 10-15 mm boyunda olabilmektedir. Günde 0.5-2 mm uzayan tünelin ucunda inci tanesine benzeyen, içinde dişi Sarcoptes’lerin bulunan veziküller bulunmaktadır.

Vücutta Yerleşim:

El parmak araları, el bileğinin iç yüzü, koltuk altları, kulak arkaları, bel bölgesi, ayak bilekleri, ayaklar, kalçalar, kuşak bölgesi, göbek çevresi, karın alt kısmı, kadınlarda meme uçları ve erkeklerde genital bölge kaşıntı ve lezyonların görülebileceği vücut bölgeleridir.
Bebeklerde avuç içi ve ayak tabanında sık görülür. Küçük çocuklarda kafa tutulumu sıktır. Erişkin insanlarda sillion gövdede nadir bulunur ancak yaşlılarda ve infantlarda sıklıkla görülebilmektedir. çocuklardaki lezyonların erişkinlere göre enflamasyonu daha şiddetlidir. Küçük çocuklarda kafa tutulumu sıktır.

Mevsimsel Farklılıklar ve Oluşum Faktörleri:

Kışın daha yaygın olarak görülmekle birlikte bahar aylarında sıklığı artmaktadır. Bunun nedeni kışın kalabalık ortamlarda daha uzun süre bulunma ve soğuk ortamda akarın daha uzun yaşayabilmesidir.
Bazı kırsal ve yoksul topluluklarda görülme sıklığı %10’a ulaşır ve vakaların %60’ı çocuktur.
Endemik olduğu yerler dışında her 7 yılda bir dalgalanma, bazı bölgelerde 15-25 yılda bir pik ve savaşlar süresince artışlar bildirilmiştir. Bununla birlikte aşırı kalabalık, kötü beslenme, kötü hijyen, evsizlik ve demans predispozan faktörler arasındadır.
Kalabalık ve genel temizlik kurallarına uyumun düşük olduğu yaşam koşullarında enfeksiyon riski belirgin olarak yükselmektedir.
En kolay bulaşma birlikte çıplak uyuma ile olabileceği gibi dans etme, tokalaşma gibi kısa süreli temaslarla da bulaşma olasılığı vardır ancak olasılık düşüktür. Ama genellikle 15-20 dakikalık temasla bulaşır. Uyuz etkeni uçamaz, zıplayamaz, çok yavaş sürünme hareketi ile yer değiştirir.
Sarkoptlar konaktan ayrıldıktan sonra dış ortamda oda koşullarında en az 36 saat, serin ve nemli ortamlarda daha uzun süre olmak üzere canlı kalabilmektedir. Sarkop taşıyan tüm malzemeler ; yastık, çarşaf, yorgan, giysi ve halı gibi bulaşmayı önlemek için, yüksek ısıda yıkanmalıdır.

Kesin Tanı:

Uyuzun tanısı çoğunlukla hikaye ve lezyon dağılımının tanınması ile konur. Kesin tanı cilt kazıntılarının mikroskopik incelenmesinde akar, yumurta veya feçesin görülmesine dayanır.
Lezyonların tipik dağılımı ise göbek çevresi, avuç içi, parmak araları, ayak tabanı, koltuk altı, bilekler ve genital bölgedir.

TEDAVİDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER:

Uygulama öncesi cilt serin ve kuru olmalıdır.
Baş saçlı deri, kasık bölgesi, göbek, dış genital organ, el ve ayak parmak araları, tırnak uçlarını kapsayacak şekilde tüm cilt bölgelerine tedavi uygulanmalı ve tedavi gece yapılıp 8-12 saat süre temizlenmemelidir.
İkinci bir uygulama 7-14 gün sonra önerilir.
Hasta ile yakın temasta olan herkese eş zamanlı aynı tedavi uygulanmalıdır.
Giysiler, havlular, çarşaf ve benzerleri makinede yıkanmalı (≥ 60°C’de) veya kuru temizleme yapılmalı veya bir hafta boyunca ağzı kapalı plastik bir torbada saklanmalıdır
Tedavi bitiminden sonra bir hafta süresince aktif uyuz belirtisi ; aktif lezyon ve gece kaşıntısı olmaması durumunda enfestasyon temizlenmiş olarak kabul edilir.
Tedavi sonrası kaşıntı ise 2-4 haftaya kadar uzayabilir.
Sürekli kaşınma ciltte hasar oluşturarak bir süre sonra ağrılı ve enfekte bir cilt oluşumuna neden olabilir. Bu durumda ek bir antibiotik tedavisi gerekebilir.

⇒ Uyuz tedavisinin başarılı olabilmesi için enfekte olmuş kişi ile birlikte yaşayanların da aynı zamanda tedaviye alınması gerekmektedir.

⇒ Özellikle aile fertlerinin, kaşıntıya bakılmaksızın mutlaka birlikte tedavisi önemle tavsiye edilmektedir.

⇒ Başarılı bir tedaviden sonraki 2-4 hafta içinde hastalarda bir irritasyon gelişebilmektedir. Böyle durumlarda hasta dikkatle muayene edilmeli, ancak reinfestasyon varsa yeni bir tedavi uygulanmalıdır.

⇒ Eller, infestasyonun en sık olduğu yerler olduğu için tedavi sırasında, ellerin her yıkamadan sonra tekrar ilaçlanması önerilir .

Uyuzda tedavi sırasında kaşıntı çok şiddetli ise hastaya oral antihistaminikler yararlı olabilmektedir. Bu tedaviye kaşıntı geçene kadar birkaç hafta devam edilir.
Eğer hastanın cildi yoğun olarak ekzematize ise, günde iki kez orta etkinlikte topikal steroid uygulanması yararlı olabilmektedir. Steroid uygulanması skabisit tedavisi tamamlanıp, yıkandıktan sonra yapılması yararlıdır.
Ciddi enfeksiyonu olan Scabies’li hastaların enfeksiyon tedavisi ve kabukların yok edilmesinden sonra ikinci bir skabisit kürü ile tedavi edilmesi önerilmektedir.

İlaç Tedavisi:

Tedavi, losyon, krem ve merhemlerin cilde sürülerek parazitin vücudu istilasını yok etmeyi amaçlar.
Permethrin;. Parazitin felç edilerek ölmesini sağlayan, sentetik olarak elde edilen pestisid bir maddedir.
%5’lik krem veya losyon ile 8-10 saatlik tek uygulamanın yeterli olduğu bilinmektedir.
Permetrin %5 krem, baştan ayak ucuna kadar uygulanıp, 8-12 saat sonra yıkanmalı. Tedavi 7-14 gün sonra tekrarlanmalıdır
Tedaviye başlamadan önce deri temiz, kuru ve serin olmalıdır.
Eğer sıcak banyo yapılmışsa, kremi uygulamadan önce derinin soğuması beklenmelidir.
Permithrin krem ve losyon hızlı emildiği için, cilde yumuşak hareketlerle sürülmesinin ardından görünmez olur. Bu nedenle krem deride kalıcı hale geçene kadar sürmeye devam edilmelidir.
Uygulamadan 8 – 12 saat sonra tüm vücut yıkanmalıdır.
Hastaların çoğunda tek doz uygulama uyuz enfestasyonunu tedavi etmek için yeterlidir.
Tedavi sonrasında ortaya çıkan kaşıntı için, cilt yumuşatıcı solüsyonlar kullanılmalıdır. Doktorunuzun veya eczacınızın önerdiği antihistaminikler ve zayıf etkili topikal kortikosteroidler de ayrıca kullanılabilir.

⇒ Uyuz tedavisi için ilk basamakta önerilen ilaç, permetrin %5’lik krem ve losyondur. Permetrin %5 losyonun topikal olarak kullanımında;

Erişkinler ve 12 yaş üstündeki çocuklarda 30 mL losyon,
6-12 yaş arasındaki çocuklarda 15 mL losyon,
1-5 yaş arasındaki çocuklarda 7.5 mL losyon,
2 aylıktan 1 yaşa kadar olan çocuklarda 3.75 mL losyon yeterlidir .

⇒ Hasta Permetrin tedavisinden fayda göremiyor ise ;

⇒ Bu durumda kükürt+ vazelin tedavisi uygulanabilir. Hasta yıkanıp keselendikten sonra 3 gün süre ile hergün boyundan aşağı, hasta olmayan bölgelerde dahil olmak üzere ince bir tabaka halinde tüm vücuda ovularak sürülür.

Korunma ve Kontrol

Uyuz çok bulaşıcı olduğundan, yaş, cins ve sosyo-ekonomik düzey gözetmeksizin herkesi enfekte edebileceğinden erken tanı ve kontrol önlemlerinin hızla alınması önemlidir..
Uyuz; bulaş olan yüzeylerde, kıyafetlerde, havlularda ve yataklarda 2-3 gün süre ile canlı kalır.
Enfekte kişilerin 3 gün içinde kullanmış olduğu tüm eşyaların, giysilerin, çarşafların, havluların yıkanması ve ütülenmesi veya kuru temizlemeye verilmesi, yatak, yorgan ve battaniyelerin 3-5 gün havalandırılması gerekmektedir. Ayrıca zemin, mobilyalar, çocuk oyuncakları da kontaminasyon kaynağı olabileceğinden temizlenmeleri önemlidir.
Eşyalar yıkanamıyorsa plastik poşete hava almayacak bir şekilde konulup bir hafta bekletilmelidr.

Uyuz Tedavisinde Kullanılabilecek Destek Tedaviler:

UYUZ TEDAVİSİ DEVAM EDERKEN VEYA SONRASINDA KULLANILABİLECEK BESİN TAKVİYELERİ ; CİLDİN DAHA ÇABUK KENDİNİ TOPARLAMASINA YARDIMCI OLABİLİR.

Sarımsak: Sarımsağın antiparazit ve antibiyotik etkisinden faydalanılır.
Günde 3 kez 2 şer kapsül yemeklerle alınır.
Çuha çiçeği (Evening Primrose oil): Birçok cilt probleminde tedavi edici etkisi bulunmaktadır.
Günde üç kez 1000 mg kullanılabilir.
Çinko: Hücre onarımı, immune sisteminin güçlenmesi açısından önemlidir. Günde 50mg kullanılımı tavsiye edilir.
Vitamin E: Cildin hızlı toparlanması ve iyileşmesini sağlar . Günde 600 mg

Uyuz Tedavisinde Doğal Yöntemeler:

Çay ağacı - Tea tree oil

Bazı çalışmalar çay ağacı yağının uyuz üzerinde etkili olabileceğini göstermektedir. Bu etki cilt üzerinde bulunan parazitleri yok etmeye yöneliktir ama tünelde olan scabies üzerinde etki görülmemektedir.

Çay ağacı:

Antibakteriyel
Anti-enflamatuvar
Akarlara karşı öldürücü etki
Kaşıntı giderici etkileri ile uyuz tedavisinde yardımcı olarak kullanılabilecek bir uçucu yağ alternatifidir.

Aloe vera jel:

Aloe vera jeli cilt irritasyonu ve yangı üzerinde etkili bir bileşimdir. Yapılan bazı çalışmalar aloe jelin hem kaşıntı giderici hemde scabies üzerindeki öldürücü etkisinden bahsetmektedir. Ama yine bu etki cilt üzerindeki parazitlerde görülmektedir. Tünel içindeki parazitlere karşı öldürücü etki söz konusu değildir.

Tespih ağacı yağı –Neem yağı:

Hindistan’da Neem ağacı, doğal köy eczanesi şeklinde anılmaktadır ve bu ağacın mucizevi etkilerine inanılmaktadır. Yüzyıllar boyunca neem ağacı ateşli, enfeksiyonlu ve ağrılı hastalıkların tedavisinde doğal bir tedavi yöntemi olarak kullanılmıştır
Neem yağı, sabunu ve kremi uyuz tedavisinde etkili olabilmektedir. Neem yağının, anti-enflamatuvar, antibakteriyel ve analjezik etkileri bulunmaktadır. Neem yağıda sadece deri üzerinde dolaşan parazitler üzerinde etkilidir.

Karanfil yağı

Karanfil yağı antimikrobiyal, anestetik ve anti-oksidan etkileri ile tedavi edici güç olarak bilenen bir yağdır. Doğal bir böcek öldürücü olan karanfil yağı ile 2010 yılında yapılan bazı çalışmalar, görünen scabies üzerinde öldürücü etkilerini göstermektedir.

Referanslar:

Salavastru CM, Chosidow O, Bo a MJ, Janier M, Tiplica GS. European guideline for the management of scabies. J Eur Acad Dermatol Venereol 2017;31:1248-53.
Scott GR, Chosidow O; IUSTI/WHO. European guideline for the management of scabies, 2010. Int J STD AIDS 2011;22:301-3.
Scabies-CDC Resources for Health Professionals. 2015. çevirimiçi adres: http://www.cdc.gov/std/tg2015/ectoparasitic.htm. 15 Ekim 2017. [CrossRef ] .
Scott G. United Kingdom National Guideline on the Management of Scabies (2007). www.bashh.org/documents/27/27.pdf [CrossRef ]
Sashidharan PN, Basavaraj S, Bates CM. 2016 UK National Guideline on the Management of Scabies. https://www.bashhguidelines.org/ media/1137/scabies-2016.pdf [CrossRef]
Arlian LG, Bruner RH, Stuhlman RA, Ahmed M, Vyszenski-Moher DL, 1990. Histopathology in hosts parasitized by Sarcoptes scabiei. J Parasitol, 76 (6): 889-94.
Arnold HL,Odom RB,James WD, 1990. Andrew’s Disease of the Skin. 8. baskı.Philedelphia.WB Saunders Comp:523-527.
Baysal V, Gürer MA, 1992. Scabies hakkında yeni görüşler. Lepra mecmuası, 23:36-45.
Budak S, Yolasığmaz A, 1995. Uyuz (Gal). İmmun Yetmezlikte önemi Artan Parazit Hastalıkları. Ed. M. A. özcel. Türk Parazit Dern Yay No.12, 165-8.
Budak S, Yolasığmaz A, 1997. Uyuz (Gale,scabies). Artropod Hastalıkları ve Vektörler. Ed. M. A. özcel, N. Daldal Türk Pa- razitoloji Dern Yay No.13, s.283-316.
Burgess I, 1994. Sarcoptes scabiei and scabies. Advances in Parasitology 33: 235-92.
Chen ZZ, et al. (2014). Studies on the acaricidal mechanism of the active components from neem (Azadirachta indica) oil against Sarcoptes scabiei var. cuniculi. DOI: ?10.1016/j.vetpar.2014.05.040
Crusted scabies. (2016). ?rarediseases.info.nih.gov/diseases/12151/crusted-scabies
Marcuse EK. (1982). The burrow ink test for scabies. ?pediatrics.aappublications.org/content/69/4/457
Mayo Clinic Staff. (2018). Scabies. ?mayoclinic.com/health/scabies/DS00451
Oyelami OA, et al. (2009). Preliminary study of effectiveness of aloe vera in scabies treatment. DOI: ?10.1002/ptr.2614
Pasay C, et al. (2010). Acaricidal activity of eugenol based compounds against scabies mites. DOI: ?10.1371/journal.pone.0012079
Scabies. (n.d.). ?aad.org/public/diseases/contagious-skin-diseases/scabies
Lymphatic filariasis. (n.d.). ?who.int/lymphatic_filariasis/epidemiology/scabies/en/
Scabies frequently asked questions (FAQs). (2019). ?cdc.gov/parasites/scabies/gen_info/faqs.html
Thomas J, et al. (2016). Therapeutic potential of tea tree oil for scabies. DOI: ?10.4269/ajtmh.14-0515
Abdel-Ghaffar, F., Al-Quraishy, S., Sobhy, H., & Semmler, M. (2008, December). Neem seed extract shampoo, Wash Away Louse, an effective plant agent against Sarcoptes scabiei mites infesting dogs in Egypt [Abstract]. Parasitology Research, 104(1), 145-148?ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18769941
Chen, Z. Z., Deng, Y. X., Yin, Z. Q., Wei, Q., Li, M., Jia, R. Y., …, Yin, L. (2014, August 29). Studies on the acaricidal mechanism of the active components from neem (Azadirachta indica) oil against Sarcoptes scabiei var. cuniculi [Abstract]. Veterinary Parasitology, 204(3-4), 323-329?ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24974121
Chrubasik, S., Weiser, T., & Beime, B. (2010, December). Effectiveness and safety of topical capsaicin cream in the treatment of chronic soft tissue pain [Abstract]. Phytotherapy Research, 24(12), 1,877-1,885?ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21104944
Flinders, D. C., & De Schweinitz, P. (2004, January 15). Pediculosis and scabies. American Family Physician, 69(2), 341-348?aafp.org/afp/2004/0115/p341.html
Oyelami, O. A., Onayemi, A., Oyedeji, O. A., & Adeyemi, L. A. (2009, October). Preliminary study of effectiveness of aloe vera in scabies treatment [Abstract]. Phytotherapy Research, 23(10), 1,482-1,484?ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19274696
Pasay, C., Mounsey, K., Stevenson, G., Davis, R., Arlian, L., Morgan, M., …, McCarthy, J. (2010, August 11). Acaricidal activity of eugenol based compounds against scabies mites. PLoS One, 5(8), e12,079?ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2920318/
Thomas, J., Carson, C. F., Peterson, G. M., Walton, S. F., Hammer, K. A., Naunton, M., … Baby, K. E. (2016, February 3). Therapeutic potential of tea tree oil for scabies. The American Journal of Tropical Medicine and Hygiene, 94(2), 258-266?ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4751955/

Güncel Problem UYUZ…

Uyuz, bir insan paraziti olan Sarcoptes scabiei var. hominis‘in neden olduğu yaygın kaşıntılı bir deri enfeksiyon hastalığıdır. İnsandan insana yakın fiziksel temas yoluyla bulaşır.

Uyuz etkeni artropod sınıfından sekiz bacaklı bir ektoparazittir. Tüm etnik ve sosyoekonomik gruplar dahil olmak üzere tüm dünyada görülür.

Kaşıntılı döküntülerle seyreden, insandan insana bulaşmanın olduğu, sıklıkla toplu yaşam alanlarında ve daha çok kış aylarında yaygın görülen parazitik bir hastalıktır. İlkçağlardan beri bilinen uyuz, ilk kez 1687 yılında saptamıştır.

Tüm dünyada yaygın görülen en kaşıntılı dermatozlardandır. Özellikle geceleri şiddetlenen kaşıntı yanında döküntü ve süperenfeksiyonlarla karakterize bir klinik tablodur. Dünyada yaklaşık 300 milyon vaka olduğu tahmin edilmektedir.

Belirtileri ve Gelişimi:

Uyuzda en sık ve en erken saptanan belirti kaşınmadır. Kaşıntı şiddeti genellikle geceleri ayrıca sıcak banyo ve duş sonrası artmaktadır.

Kaşıntı; parazitin kendisine, dışkısına ya da yumurtalarına karşı gelişen aşırı duyarlılık reaksiyonu sonucunda ortaya çıkar.

Belirtiler bulaşmadan 3-6 hafta sonra ortaya çıkar. Daha önce uyuz ile karşılaşmış kişilerde belirtilerin ortaya çıkması, önceki duyarlılık nedeniyle genellikle 1-3 gün içerisinde oluşur. Bazı hastalarda yaygın ürtiker de gelişebilir.

Erişkin dişi parazit, derinin hemen altında tüneller açarak, stratum korneum tabakasına her gün iki üç tane yumurta bırakır.

Uyuz, çok bulaşıcıdır ve tedavisiz iyileşmez.

Temel lezyon küçük, eritematöz, nonspesifik, sivilceye benzer papüldür.

Vücutta Yerleşim:

Mevsimsel Farklılıklar ve Oluşum Faktörleri:

Kışın daha yaygın olarak görülmekle birlikte bahar aylarında sıklığı artmaktadır. Bunun nedeni kışın kalabalık ortamlarda daha uzun süre bulunma ve soğuk ortamda akarın daha uzun yaşayabilmesidir.

Bazı kırsal ve yoksul topluluklarda görülme sıklığı %10’a ulaşır ve vakaların %60’ı çocuktur.

Endemik olduğu yerler dışında her 7 yılda bir dalgalanma, bazı bölgelerde 15-25 yılda bir pik ve savaşlar süresince artışlar bildirilmiştir. Bununla birlikte aşırı kalabalık, kötü beslenme, kötü hijyen, evsizlik ve demans predispozan faktörler arasındadır.

Kalabalık ve genel temizlik kurallarına uyumun düşük olduğu yaşam koşullarında enfeksiyon riski belirgin olarak yükselmektedir.

Kesin Tanı:

Uyuzun tanısı çoğunlukla hikaye ve lezyon dağılımının tanınması ile konur. Kesin tanı cilt kazıntılarının mikroskopik incelenmesinde akar, yumurta veya feçesin görülmesine dayanır.

Lezyonların tipik dağılımı ise göbek çevresi, avuç içi, parmak araları, ayak tabanı, koltuk altı, bilekler ve genital bölgedir.

TEDAVİDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER:

Uygulama öncesi cilt serin ve kuru olmalıdır.

Baş saçlı deri, kasık bölgesi, göbek, dış genital organ, el ve ayak parmak araları, tırnak uçlarını kapsayacak şekilde tüm cilt bölgelerine tedavi uygulanmalı ve tedavi gece yapılıp 8-12 saat süre temizlenmemelidir.

İkinci bir uygulama 7-14 gün sonra önerilir.

Hasta ile yakın temasta olan herkese eş zamanlı aynı tedavi uygulanmalıdır.

Giysiler, havlular, çarşaf ve benzerleri makinede yıkanmalı (≥ 60°C’de) veya kuru temizleme yapılmalı veya bir hafta boyunca ağzı kapalı plastik bir torbada saklanmalıdır

Tedavi bitiminden sonra bir hafta süresince aktif uyuz belirtisi ; aktif lezyon ve gece kaşıntısı olmaması durumunda enfestasyon temizlenmiş olarak kabul edilir.

Tedavi sonrası kaşıntı ise 2-4 haftaya kadar uzayabilir.

Sürekli kaşınma ciltte hasar oluşturarak bir süre sonra ağrılı ve enfekte bir cilt oluşumuna neden olabilir. Bu durumda ek bir antibiotik tedavisi gerekebilir.

⇒ Uyuz tedavisinin başarılı olabilmesi için enfekte olmuş kişi ile birlikte yaşayanların da aynı zamanda tedaviye alınması gerekmektedir.

⇒ Özellikle aile fertlerinin, kaşıntıya bakılmaksızın mutlaka birlikte tedavisi önemle tavsiye edilmektedir.

⇒ Başarılı bir tedaviden sonraki 2-4 hafta içinde hastalarda bir irritasyon gelişebilmektedir. Böyle durumlarda hasta dikkatle muayene edilmeli, ancak reinfestasyon varsa yeni bir tedavi uygulanmalıdır.

⇒ Eller, infestasyonun en sık olduğu yerler olduğu için tedavi sırasında, ellerin her yıkamadan sonra tekrar ilaçlanması önerilir .

Uyuzda tedavi sırasında kaşıntı çok şiddetli ise hastaya oral antihistaminikler yararlı olabilmektedir. Bu tedaviye kaşıntı geçene kadar birkaç hafta devam edilir.

Eğer hastanın cildi yoğun olarak ekzematize ise, günde iki kez orta etkinlikte topikal steroid uygulanması yararlı olabilmektedir. Steroid uygulanması skabisit tedavisi tamamlanıp, yıkandıktan sonra yapılması yararlıdır.

Ciddi enfeksiyonu olan Scabies’li hastaların enfeksiyon tedavisi ve kabukların yok edilmesinden sonra ikinci bir skabisit kürü ile tedavi edilmesi önerilmektedir.

İlaç Tedavisi:

Tedavi, losyon, krem ve merhemlerin cilde sürülerek parazitin vücudu istilasını yok etmeyi amaçlar.

Permethrin;. Parazitin felç edilerek ölmesini sağlayan, sentetik olarak elde edilen pestisid bir maddedir.

%5’lik krem veya losyon ile 8-10 saatlik tek uygulamanın yeterli olduğu bilinmektedir.

Permetrin %5 krem, baştan ayak ucuna kadar uygulanıp, 8-12 saat sonra yıkanmalı. Tedavi 7-14 gün sonra tekrarlanmalıdır

Tedaviye başlamadan önce deri temiz, kuru ve serin olmalıdır.

Eğer sıcak banyo yapılmışsa, kremi uygulamadan önce derinin soğuması beklenmelidir.

Permithrin krem ve losyon hızlı emildiği için, cilde yumuşak hareketlerle sürülmesinin ardından görünmez olur. Bu nedenle krem deride kalıcı hale geçene kadar sürmeye devam edilmelidir.

Uygulamadan 8 – 12 saat sonra tüm vücut yıkanmalıdır.

Hastaların çoğunda tek doz uygulama uyuz enfestasyonunu tedavi etmek için yeterlidir.

Tedavi sonrasında ortaya çıkan kaşıntı için, cilt yumuşatıcı solüsyonlar kullanılmalıdır. Doktorunuzun veya eczacınızın önerdiği antihistaminikler ve zayıf etkili topikal kortikosteroidler de ayrıca kullanılabilir.

⇒ Uyuz tedavisi için ilk basamakta önerilen ilaç, permetrin %5’lik krem ve losyondur. Permetrin %5 losyonun topikal olarak kullanımında;

Erişkinler ve 12 yaş üstündeki çocuklarda 30 mL losyon,

6-12 yaş arasındaki çocuklarda 15 mL losyon,

1-5 yaş arasındaki çocuklarda 7.5 mL losyon,

2 aylıktan 1 yaşa kadar olan çocuklarda 3.75 mL losyon yeterlidir .

⇒ Hasta Permetrin tedavisinden fayda göremiyor ise ;

⇒ Bu durumda kükürt+ vazelin tedavisi uygulanabilir. Hasta yıkanıp keselendikten sonra 3 gün süre ile hergün boyundan aşağı, hasta olmayan bölgelerde dahil olmak üzere ince bir tabaka halinde tüm vücuda ovularak sürülür.

Korunma ve Kontrol

Uyuz çok bulaşıcı olduğundan, yaş, cins ve sosyo-ekonomik düzey gözetmeksizin herkesi enfekte edebileceğinden erken tanı ve kontrol önlemlerinin hızla alınması önemlidir..

Uyuz; bulaş olan yüzeylerde, kıyafetlerde, havlularda ve yataklarda 2-3 gün süre ile canlı kalır.

Eşyalar yıkanamıyorsa plastik poşete hava almayacak bir şekilde konulup bir hafta bekletilmelidr.

Uyuz Tedavisinde Kullanılabilecek Destek Tedaviler:

UYUZ TEDAVİSİ DEVAM EDERKEN VEYA SONRASINDA KULLANILABİLECEK BESİN TAKVİYELERİ ; CİLDİN DAHA ÇABUK KENDİNİ TOPARLAMASINA YARDIMCI OLABİLİR.

Sarımsak: Sarımsağın antiparazit ve antibiyotik etkisinden faydalanılır.

Günde 3 kez 2 şer kapsül yemeklerle alınır.

Çuha çiçeği (Evening Primrose oil): Birçok cilt probleminde tedavi edici etkisi bulunmaktadır.

Günde üç kez 1000 mg kullanılabilir.

Çinko: Hücre onarımı, immune sisteminin güçlenmesi açısından önemlidir. Günde 50mg kullanılımı tavsiye edilir.

Vitamin E: Cildin hızlı toparlanması ve iyileşmesini sağlar . Günde 600 mg

Uyuz Tedavisinde Doğal Yöntemeler:

Çay ağacı - Tea tree oil

Bazı çalışmalar çay ağacı yağının uyuz üzerinde etkili olabileceğini göstermektedir. Bu etki cilt üzerinde bulunan parazitleri yok etmeye yöneliktir ama tünelde olan scabies üzerinde etki görülmemektedir.

Çay ağacı:

Antibakteriyel

Anti-enflamatuvar

Akarlara karşı öldürücü etki

Kaşıntı giderici etkileri ile uyuz tedavisinde yardımcı olarak kullanılabilecek bir uçucu yağ alternatifidir.

Aloe vera jel:

Tespih ağacı yağı –Neem yağı:

Hindistan’da Neem ağacı, doğal köy eczanesi şeklinde anılmaktadır ve bu ağacın mucizevi etkilerine inanılmaktadır. Yüzyıllar boyunca neem ağacı ateşli, enfeksiyonlu ve ağrılı hastalıkların tedavisinde doğal bir tedavi yöntemi olarak kullanılmıştır

Neem yağı, sabunu ve kremi uyuz tedavisinde etkili olabilmektedir. Neem yağının, anti-enflamatuvar, antibakteriyel ve analjezik etkileri bulunmaktadır. Neem yağıda sadece deri üzerinde dolaşan parazitler üzerinde etkilidir.