Uçucu yağlar bitkilerin çiçek, yaprak, kabuk, meyve, tohum, gövde veya köklerinden distilasyon yöntemi ile elde edilirler. Distile edilen, uçucu yağlar çok konsantre ve kırılgandırlar. Molekül olarak çok küçüktürler, havada çok hızlı buharlaşırlar.
Uçucu yağlar, değişik yapıdaki terpenlerin karışımıdırlar. Çok değişik ve karmaşık yapıda maddeyi bir arada bulundurmaları nedeni ile değişik ve çok sayıda etkiye sahip maddelerdir. Uçucu yağlar bitkinin konuşan ruhu ve kalbi olarak da tanımlanabilir. Bitkinin ana çekirdeği ve geçmişini taşımaktadırlar. Uçucu yağlar her bitkinin özel aromasından sorumludurlar. Ayrıca bulundukları bitkiyi dış etkenlerden ve hastalıklardan korurlar.
Bitkiler kendilerini dış etkilerden korumak amacı ile bünyelerinde çeşitli yağlar üretirler ve bu yağların mekanizmaları çok karmaşıktır, bu nedenle uçucu yağlara karşı direnç gelişimi imkansız gibidir.
Tek bir damla uçucu yağ bitkinin tüm yaşam enerjisini, geçmişini ve hormonlarını taşımaktadır. Bitkinin yaşam gücü uçucu yağ ile insan bedeninde doğal bağışıklığın güçlenmesine yardım etmektedir. Uçucu yağların , antiseptik, antiviral ve antibakteriyel etkileri vardır. Bazı uçucu yağlar mikro-organizmaları yok etme özelliğinden dolayı doğal antibiyotik olarak da tanımlanmaktadır.
Uçucu yağlar saç, cilt ve tırnaklar üzerinde de tedavi ve iyileştirici etkiye sahiptirler.
Yapılan bazı çalışmalarda uçucu yağların kronik ağrı, stress ve depresyonla başa çıkmada fayda sağladığı görülmektedir.
Uçucu yağların ayrıca dikkat ve konsantrasyon üzerinde etkileri saptanmıştır.
Uçucu yağlar, teröpatik etkinlik/yarar ve zevke göre çeşitli yöntemlerle uygulanabilir. Hangi kullanım metodu seçilirse seçilsin hem fiziksel hem psikolojik iki yönlü etki görülür.
Uçucu yağlar çok konsantre, çok güçlü etkileri olan maddelerdir. Bu nedenle güvenli kullanıma dikkat edilmelidir. İstenilen etkinin oluşması ve tedavinin başarıya ulaşması için güvenirlilik değerlendirmesi , tavsiye edilen seyreltme oranı ve doğru uygulanım şeklinin seçimi önemlidir.
Uçucu yağ seçimi yaparken herşeyden önce gerçek bitkilerden distile edilmiş doğal ve saf uçucu yağlar seçilmelidir. Uçucu yağlarda tağşiş çok sık görülmektedir. Bu nedenle eczanının tavsiyesi ve seçimi önem taşımaktadır.
Uçucu yağların aromaterapi uygulama metodlarından en önemli ve yaygın kullanımı masaj yoludur. Bu uygulama metodunda masajın psikolojik yararından da faydalanılır. Masaj yolu ile kan ve lenf dolaşımı hızlanır , lenf drenajı sağlanır. Hayat enerjisi artarken sinir sistemi üzerinde de yatıştırıcı , sakinleştirici etki sağlanır.
Aromaterapi masajı, koku ile beyini uyarır ve uçucu yağ moleküleri cilt yüzeyinden geçerek dermise oradan da kılcal damar yolu ile dolaşıma katılır.
Uçucu yağlar hiçbir zaman cilde direkt uygulanmamalıdır. Uçucu yağlar, cilde direkt uygulama durumunda irritasyona veya yanığa neden olabilirler. Bu nedenle mutlaka taşıyıcı yağ ile seyreltilerek kullanılmalıdırlar.
Taşıyıcı yağ seçiminde özellikle soğuk sıkım bitkisel yağlar örneğin; badem , susam , ceviz , üzüm çekirdeği gibi sabit yağlar tercih edilir.
Uçucu yağ kullanımında dikkat edilecek noktalar :
- Saf uçucu yağ kullanımı çok önemlidir.
- Aromaterapide kullanılacak uçucu yağlar buhar distilasyonu ve sabit yağlar ise soğuk sıkım olarak bitkilerden elde edilmiş olmalıdır.
- Cilt hassasiyetine özen göstermek gerekir. Allerjik kişilerde duyarlılık testi yapılmalıdır.
- Fotosensitiviteye dikkat edilmelidir.
- Fotosensitiviteye neden olan uçucu yağlar kullanılırken dikkatli olunmalıdır.
- Mukoz membrana uçucu yağ temasından kaçınılmalıdır.
- Uçucu yağlar çocukların erişebilecekleri yerlerden uzak tutulmalıdır.
- Tedavide kullanılacak uçucu yağlar değiştirilerek uygulanmalıdır.
- Uçucu yağlar tedavi amaçlı ağızdan direkt uygulanmamalıdır.
- Hamilelikte uçucu yağ kullanımında dikkat edilmelidir.
- Eğer uçucu yağlara karşı herhangi cilt reaksiyonu olur veya uçucu yağ yanlışlıkla göze gelir ise su ile yıkamak yerine bitkisel sabit yağ kullanarak irritasyon azaltılabilir.
- Cilt veya solunum yolu , uzun ve gereksiz olarak uçucu yağ temasına maruz kalmamalıdır.
